درمان مادرشوهر کنترل‌گر | روانشناس نعمتی
🔷 مقدمه:
رابطه عروس و مادرشوهر از جمله پرچالش‌ترین پیوندهای خانوادگی در فرهنگ‌های شرقی است. اگر این رابطه به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند به منبعی پایدار از استرس روانی، تعارض زناشویی و فرسایش عاطفی تبدیل شود. در این مقاله، با نگاهی روان‌شناختی به بررسی مادرشوهر ناسازگار می‌پردازیم، علل پنهان این ناسازگاری را بررسی می‌کنیم، و راهکارهایی برای بهبود یا مدیریت این رابطه ارائه می‌دهیم.
🔷 مادرشوهر ناسازگار کیست؟
مادرشوهر ناسازگار فردی‌ست که به‌طور مداوم یکی یا چند مورد از رفتارهای زیر را از خود نشان می‌دهد:
- دخالت در تصمیمات زوجین
- انتقادهای تند و مداوم از عروس
- تحقیر، مقایسه یا نادیده‌انگاری
- رقابت پنهان برای جلب توجه پسر
- سلب استقلال روانی یا مالی از عروس
- تحریک پسر به جانبداری
🔷 دلایل روان‌شناختی رفتار ناسازگار مادرشوهر
ترس از طرد شدن عاطفی : بسیاری از مادرها دچار نوعی دلبستگی ناایمن به پسر خود هستند. ازدواج او را تهدیدی برای رابطه‌ی عاطفی می‌دانند.
کاهش حس ارزشمندی : زنانی که تمام عمر خود را صرف فرزندداری کرده‌اند، با ازدواج پسر احساس می‌کنند که "بی‌نیاز" شده‌اند و موقعیت‌شان تضعیف شده.
رابطه حل‌نشده با مادرشوهر خود : زنانی که در گذشته مورد ظلم یا تحقیر مادرشوهر خود بوده‌اند، گاه ناخواسته همان الگو را تکرار می‌کنند.
خودشیفتگی پنهان : برخی مادرها از لحاظ روانی خود را در مقام قضاوت، برتری یا تصمیم‌گیری برای دیگران می‌دانند. این اختلال می‌تواند باعث کنترل‌گری افراطی شود.
🔷 پیامدهای مادرشوهر ناسازگار بر سلامت روانی عروس
افزایش اضطراب اجتماعی و خانوادگی
تضعیف عزت‌نفس و اعتماد به نفس
نارضایتی زناشویی و افت ارتباط عاطفی با همسر
افسردگی پنهان یا آشکار
احساس قربانی بودن یا بی‌قدرتی در زندگی مشترک
🔷 راهکارهای درمانی و روان‌شناختی برای مدیریت مادرشوهر ناسازگار
✅ مرزبندی سالم (Boundaries)
یکی از اولین اصول درمان روابط پرتنش، مرزبندی محترمانه ولی قاطع است.
نمونه بیان:> «ممنونم که نظر می‌دید، ولی ما ترجیح می‌دیم این تصمیم رو خودمون بگیریم.»
✅ گفت‌وگوی همدلانه با همسر
از سرزنش و تحقیر خانواده همسر بپرهیز. به جای آن، نیازها و احساسات خودت رو با زبان غیرتهاجمی بیان کن:
> «وقتی مامانت اینطور با من صحبت می‌کنه، احساس ناامنی و بی‌ارزشی می‌کنم. نیاز دارم کنارم باشی.»
✅ محدودسازی تماس بدون قطع کامل
- اگر رابطه بسیار پرتنش است، تکنیک فاصله‌گذاری روانی را اجرا کن.
- مدت زمان دیدارها را کاهش بده
- محیط‌های عمومی را برای دیدار انتخاب کن
- مکالمه‌ها را کوتاه نگه‌دار
✅ تقویت عزت‌نفس فردی
کار روی عزت‌نفس می‌تونه کمک کنه در برابر رفتارهای منفی آسیب‌پذیر نباشی. از جمله:
- تمرین‌های نوشتاری روزانه
- کار روی نقاط قوت
- مراجعه به درمانگر برای تکنیک‌های اعتماد به نفس
✅ تکنیک «پاسخ تأخیری»
اگر مادرشوهر حرفی تحقیرآمیز زد، بلافاصله پاسخ نده. یک یا دو ثانیه مکث کن، نفس عمیق بکش و جمله‌ای بی‌طرفانه بگو یا موضوع را تغییر بده.
✅ 
مراجعه به مشاور خانواده یا زوج‌درمانگر
اگر وضعیت بحرانی است و همسر حمایتی ندارد یا بی‌طرفی می‌کند، جلسات مشاوره می‌تواند الگوهای ناسالم را شناسایی و اصلاح کند.
🔷 سوالات پرتکرار کاربران
- چگونه با مادرشوهر حسود رفتار کنیم؟
با مرزگذاری ملایم، پرهیز از رقابت، و بی‌توجهی کنترل‌شده. رقابت با مادرشوهر اوضاع را بدتر می‌کند.
- آیا قطع رابطه با مادرشوهر ناسازگار کار درستیه؟
در موارد حاد، تنها بعد از تلاش‌های درمانی و مشاوره‌ای و زمانی‌که آسیب روانی بالا باشد. اما اولویت همیشه با کاهش تماس محترمانه است.
- اگر شوهرم بین من و مادرش نتونه انتخاب کنه چی کار کنم؟
با زبان احساسات (نه سرزنش)، از او حمایت بخواه. اگر لازم بود با هم به مشاور مراجعه کنید.
